Menderes’ten koyun atlatılırdı, ortalıkta Menderes kalmadı. Artık bir göletçikten oluşan sudan atlatılır oldu. Sekiz asrı aşan bu Sudan Koyun Geçirme Ve Çoban Bayramı geleneği Menderes’te su yok diye kesintiye uğrayacak değil ya, dökme su ile de olsa yapıldı. Menderesin, Kufi çayına dökülen tüm kaynakları üzerine göletler yapılınca, yani su Afyon ilinde tutulunca, Denizli’de yapılan tüm sulama ve HES yatırımları atıl kaldığı gibi, kültürel etkinliklerde susuz kaldı. Anlayacağınız bu durum son dekatta ortaya çıkan ikame ve garabet yatırımların bir sonucu. Geçmişte itfaiye tankerleri ile gölet oluşturup geleneğin zoraki sürdürüldüğü olmuştu, bu sene de sondaj kuyularından Menderese su dökülerek bir göletcik oluşturuldu ve bu sene de kurtarıldı.
Yöremizde yapılan bu kültürel faaliyetin sadece seyirlik kısmı ile yetinmeyip, öncesine ve sonrasına dair bilgi sahibi olabilmek için sabah erkenden yola çıktık, alana vardık. Burada Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Ali Marım, Çal Belediye Başkanı Ahmet Hakan, CHP Milletvekili Şeref Arpacı, Çalsiad başkanı Mehmet Atılsın ile bilgi alışverişinde bulunma imkanımız oldu. Kendilerine biraz sonra mikrofona çağırıldığınızda lütfen küresel ısınma gibi bir tanımlama ile Menderes’in suyunu Afyon’da tutanlara mazeret oluşturmayın dedim. Çok teşekkür ederim Ahmet Hakan başkanım mikrofona geçince sorunu aynı dil ile tanımladı. Bu soruna dikkat çekmek ve suyu tekrar alabilmek için Ankara’ya bir yürüyüş planladıklarını söyledi.
Şeref Arpacı vekilimize çok teşekkür ederiz. Soruna vakıf ve mecliste soru önergesi ile de gündeme getirmiş. Bizim de göletlere yönelik bir gezi ile şahit olduğumuz gibi, yapılan göletlerin maalesef tahliye kapakları yok, ancak belirli bir seviyeyi bulurlarsa, su taşacak da kufi çayına ulaşacak. Bu nasıl bir yatırım aklıdır, hakikaten izaha muhtaç.
Şarap imalatçılarının, yöredeki ürünlerin kalitesinde ve aromasında görülen bozulmanın nedeni olarak Menderes vadisindeki nemin ortadan kalkmasına bağlayan görüşlerini bir kere de Çalsiad Başkanı Mehmet Atılsın’dan dinledik.
Sudan koyun geçirmenin seyirlik kısmı ile yıllardır ilgiliyimdir. Bir ara Çal Yöresi Derneği olarak üç yıl kadar yönetim organizasyonundan sorumlu da olmuştuk. Bu alanın ve o günün değişmez sorunlarından ve gündemlerinden biri de, insanların salkım saçak halleri idi. Ben, bu seyirlik aktivitenin meraklısı olan Yörük taifesinin düzen tutmayacağından hareketle böyle oluversin, güzelliği burada arayalım demişimdir. Ama bugün gördüm ki, seyirci, fotoğrafçı, protokol, jüri, çoban ve koyunlardan oluşan bu kalabalığa bir düzen gelmiş.
UNESCO somut olmayan kültürel miras envanterine alındığı söylenip duran bu Çoban Bayramı şimdilik sadece ulusal envanterdedir. Ulusal envanterden her yıl bir ya da iki tane kültürel miras için UNESCO’ya başvurulur. Bu başvuru listesine girmek siyasi irade gerektirir. Korkum, suyun olmadığı yerde korunacak bir mirasın da yok hükmünde sayılması ihtimalidir. Bu nedenle Menderes’e sahip çıkmak toprağa, ürüne, geçime sahip çıkmak olduğu kadar, kültüre, ortak değerimize ve geçmişimize de sahip çıkmak anlamında oluyor.
Yukarıda anlatmaya çalıştığım imkansızlıklara rağmen bu bayramın bayram gibi kutlanmasını sağlayan Ahmet Hakan başkanıma; sondaj kuyularından Menderese su dökülmesini sağlayan Yusuf Gülsever Başkanıma; bayrama katılmakla yöremizin kültürel değerine iltifat eden Büyükşehir Belediyesi Başkanı Bülent Nuri Çavuşoğlu’na, sıcakta çok makbule geçen şapka dağıtmayı akıl eden Çalsiad Başkanı Mehmet Atılsın’a teşekkürler.
Meraklısına Menderesin güncel durumunu anlatan yazımı şuraya bırakayım;
BÜYÜK MENDERES KURUMADI; TAAMMÜDEN KURUTULDU https://www.denizliguncelsaglik.com/buyuk-menderes...
