PAÜ Hastanesi Dil ve Konuşma Terapistleri Gizem Oruç ve İsmail Emir Salınan, kekemelik günüyle ilgili yaptıkları açıklamada şu bilgileri paylaştılar: “Kekemelik, bireylerin konuşma akışında kesintiler yaşadığı bir akıcılık bozukluğudur. Bu kesintiler, kelimelerin tekrar edilmesi, uzatılması veya duraksama şeklinde ortaya çıkar. Belirtilen konuşma özelliklerine ek olarak, bireyler bazı ikincil davranışlar da sergileyebilir. Bunlar, kekemeliğin etkilerini azaltmak veya bu durumla başa çıkmak amacıyla geliştirdikleri tepkilerdir. İkincil davranışlar şunları içerebilir: Baş hareketleri, yüz ifadeleri, ses değişiklikleri, kelime değiştirme. Bu ikincil davranışlar genellikle kekemeliği gizleme veya durumu yönetme çabası olarak ortaya çıkar; ancak zamanla bu davranışlar, kekemelikle başa çıkmayı daha da zorlaştırabilir.”
Kekemeliğin nörüjenik nedenlerle olabilir
Kekemelik, edinilmiş kekemelik ve gelişimsel kekemelik olmak üzere iki başlık altında sınıflandırılmaktadır. Edinilmiş kekemelik ile gelişimsel kekemeliği inceleyen Dil ve Konuşma Terapisti Salınan, edinilmiş kekemeliğin gelişimsel kekemeliğe kıyasla oldukça nadir görüldüğünü ve nörojenik ile psikojenik nedenlerle oluşabileceğini vurguladı. Dil ve Konuşma Terapisti İsmail Emir Salınan sözlerine şöyle devam etti: “Gelişimsel kekemelik, genellikle 2-5 yaşları arasında meydana gelen bir akıcılık bozukluğudur. Bu dönem, çocukların dil becerilerini geliştirmeye başladıkları bir dönemdir ve kekemelik sıklıkla geçici bir durum olarak ortaya çıkar. Kendiliğinden iyileşmenin en yüksek oranda gerçekleştiği dönem, kekemeliğin başlamasından itibaren ilk 6-12 aydır. 8 yaş sonrasında hâlen kekeleyenlerin ise kendiliğinden iyileşme ihtimallerinin oldukça düşük olduğu ve kronikleşme ihtimallerinin arttığı bilinmektedir. Kekemelik için çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır. Bu faktörler, bireyin kekemelik geliştirme olasılığını artırabilir. Genetik yatkınlık, cinsiyet, duygusal durum ve kekemeliğe eşlik eden başka dil ve konuşma bozukluğunun ya da kekemeliğe eşlik eden Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu'nun olmasının, kronikleşmeye etki ettiği bilinmektedir.”
Kekemelik bireyin iletişim kabiliyetini kısıtlar
Gizem Oruç, kekemeliğin birey üzerinde çeşitli sonuçlar ve etkiler yaratabileceğini belirterek bu sonuçların hem iletişim becerilerini hem de bireyin genel yaşam kalitesini etkileyebildiğinin altını çizdi. Oruç, açıklamalarında şu ifadelere yer verdi: “Kekemelik, bireylerde iletişim becerilerini olumsuz etkileyerek kendini ifade etme yeteneğini kısıtlar. Bu durum, sosyal ortamlarda çekingenliğe ve izolasyona yol açabilir, arkadaşlık ilişkilerini zayıflatabilir. Ayrıca, özgüven kaybı, kaygı ve depresyon gibi duygusal sorunlara neden olabilir. Eğitim ve iş hayatında, topluluk önünde konuşma zorlukları, kariyer seçimlerini etkileyebilir. Günlük yaşamda basit etkileşimlerde bile zorluklar yaşanabilir, bu da yalnızlık hissini artırır. Bu nedenle, erken müdahale ve profesyonel destek, bireylerin yaşam kalitesini artırmak için büyük önem taşır. Kekemelik terapisi, genellikle bireylerin konuşma akışını geliştirmeye yönelik farklı teknikler kullanır. Bu terapiler, iletişim becerilerini güçlendirme ve kekemelikle başa çıkma stratejileri üzerine yoğunlaşabilir. Ayrıca, bireyin duygusal durumunu yönetmesine yardımcı olacak destekleyici yaklaşımlar da içerebilir. Her terapist kendi yöntemlerini belirleyebilir, bu nedenle uygulanan teknikler değişkenlik gösterebilir. Kekemelikle ilgili toplumsal farkındalığın artırılması, kekemelik yaşayan bireyler için önemli bir adımdır.”
Önyargıları yıkmak için programlar düzenlenmelidir
Toplumun nasıl bir duruş sergilemesi gerektiğine değinen Oruç: “Kekemelik hakkında daha fazla bilgi edinmek, önyargıları yıkmak ve toplumsal bilinci artırmak için eğitim programları düzenlenmelidir. Kekemelik yaşayan bireylerin konuşmalarına saygı duymak ve onlara sabır göstermek, iletişimde kapsayıcı bir yaklaşım sergilemek önemlidir. Kekemelik yaşayan bireylerin kendilerini rahatça ifade edebilecekleri sosyal ve profesyonel ortamlar oluşturulmalıdır.” dedi.
Profesyonel desteğin yanında toplumsal duyarlılık şart
Kekemeliğin karmaşık ve çok yönlü bir iletişim bozukluğu olduğunun altını çizen İsmail Emir Salınan ve Gizem Oruç, hem bireyler hem de toplum için önemli bir konu olan kekemeliğin, profesyonel destek ve toplumsal duyarlılık ile daha iyi yönetilebileceğini vurguladılar. Salınan ve Oruç, “Kekemelik hakkında daha fazla bilgi edinmek, toplumun bu konuda daha bilinçli hale gelmesine katkı sağlayacaktır” diyerek açıklamalarını sonlandırdılar.
