Günümüzde manipülasyon çok yaygın hale geldi. Adeta hayatımızın içinde yer edinmiş durumda. Bazı durumlarda biz birilerini manipüle ediyoruz bazen de manipülasyon bize karşı kullanılıyor.
Aile Danışmanı Ebru Özer Özkul psikolojik manipülasyonun, bireylerin davranışlarını duygularını kontrol etmek bakış açılarını kendi menfaatleri doğrultusunda değiştirme, bireyleri farklı bir alana doğru etkileme, karar verme süreçlerini ele geçirme durumu olduğunu söyledi.
Sosyal psikolojinin de alanına giren manipülasyonun; aldatıcı ve taciz edici olabildiğini kaydeden Özkul, “Çoğu zaman kontrol amaçlı yapılan, hepimizin hayatında öyle ya da böyle maruz kaldığımız ya da kendimizin farkında olmadan veya bile isteye yaptığımız bu durum pek çok konuda karşımıza çıkabiliyor” dedi.
Aile Danışmanı Ebru Özer Özkul psikolojik manipülasyon konusunda şu bilgileri verdi:
Duygusal Manipülasyon bireyin yaşam kalitesini etkiliyor
“Duygusal manipülasyon, bir bireyin diğer bireyi kontrol etmek istediği şeyleri elde etmek için duygusal bağlılık alanını işgal edip kullanmasıyla oluşur. Bazen karşı tarafa suçluluk yükleyerek bazen utanç gibi olumsuz duyguları yükleyerek gerçekleşebilir.
Duygusal manipülasyon, sağlıklı ilişkinin kurulmasını engelleyen ve maruz kalan bireyin hayat kalitesini etkiler ve özgüven sorunlarını yaratıp, tetikleyebilir. Bir manipülasyon çeşidi olan Gasligting ile ilgili uzun bir yazı paylaşmıştım fakat kısaca ifade etmek gerekirse bireyin gerçeklik algısını bozmaya çalışan ve kafa karışıklığına sebep olan bir durumdur. Kafa karışıklığı ve gerçeklikten uzaklaştırarak kişinin özgüvenini ve kendi hafızasından şüphe etmesini sağlayarak yapılan tehlikeli bir manipülasyon tekniğidir.
Günlük hayatta son zamanlarda bu kavram oldukça sık telaffuz edilir hale geldi. İlişkilerin içinde daha sık karşılaştığımız durum ise ego okşama diye adlandırılan bireyin kendini iyi hissetmesi sağlamak ve kişinin hayır demesini engellemek için yapılan manipülasyon tekniğidir.
Çocuklarla iletişim kurulurken de manipülasyon kullanılıyor
Pozitif sağlamlaştırma ile zaman zaman çocuklarımız doğru davranışa sevk etmek için yaptığımız davranışın tekrarlanma olasılığını arttırmak için kullandığımız bir güven artırma yöntemidir. Çocuklarımızı bir davranışa alıştırmak ve davranışın olumlu sonuçlarını arttırmak için kullandığımız övgü, ödüllendirme, gülümseme gibi davranışları kapsar.
Bazen bu durum duygu sömürüsü haline gelebilir
Manipülasyon her ne kadar negatif duygu uyandırsa da aslında hepimiz bu durumu hayat rutinimizde sıkça kullanırız. Duygu sömürüsü de bir manipülasyon taktiğidir. Bu tür davranışlar insanların acılarını endişelerini ve kaygılarını kullanarak çıkar elde etmek kullanılır. Mahrum bırakma davranışı da bir psikolojik manipülasyondur.
Pek çoğumuzun maruz kaldığı şu söylemlerde ‘böyle yaparsan seni sevmezler’ söylemleri bireyin diğerinin sevgisinden mahrum kalma tehdidine karşı durmasını gerektirir. Birey ya sevilmemeyi göze alacaktır ya da sevilmeyeceğine dair genel bir kanı oluşturacaktır. Psikolojik yapıya bakıldığında her iki farklı etkilet yaratacaktır.
Negatif sağlamlaştırma bireyin olumsuz davranışlarını durdurmak ve değiştirmeye yönelik yapılan davranışlardır. Büyürken pek çoğumuz büyüklerimiz, öğretmenlerimiz ya da komşularımız tarafından azarlandık veya cezalandırıldık. Korkutulma, tehdit edilme şeklinde daha uç sınırlarda cezalandırılma korkusu yaşamış olmamız öz değerimizle ilgili sıkıntılar yaşamamıza sebep olmuş olabilir.
Sosyal medyada çok sık kullanılmaya başladı
Günlük hayatın akışında sosyal medya manipülasyon tekniğini çok kullanılan bir alan oldu Gelinen noktada bir ürün veya hizmet satmanın ötesine geçmiş durumda hayat tarzı ve geleneği kabul edilmeye yönelik manipülasyonlarla karşı karşıya kalıyoruz. İnsanın olduğu her çağda ve zamanda her ilişki de önümüzde olan bir durum ülkeler, politikalar ve eğitimlerde bunu yapıyor ve yapacak.
Manipülasyon bireysel ilişkilerde de oldukça yaygın bir durum. Sürekli şikayet eden anneler, para harcamanızı sağlayan pazarlama teknikleri, nasıl bir hayat kurmanızı öğütleyen tv programları, sürekli gidip gezdikleri ve yediklerini gözler önüne koyan sosyal medya hepimizin maruz kaldığı bazen sıkılıp şikayet ettiği bazen de hiç fark etmediğimiz manipülasyonlar…..
Manipülasyon aile ilişkilerini bozabilir
Aile içindeki manipülasyon; sürekli eleştirilme kötü sözler ve hakaretler, sık sık kendinizi suçlu hissettirilme, duygularınız üzerinden eksik ve zayıf hissettirme, hayatınızla ilgili kontrol edilme ve verdiğiniz karalar saygı duyulmaması durumlar olarak karşımıza çıkıyor. Dışarıdan yapılan müdahaleler fark edilirken aile içindeki yapılan manipülasyonlar fark edilmeden ilişkiler üzerinde bozucu etkilere sebep olabiliyor.
Sevgi ve manipülasyon ilişkisi
Hepimiz sevgiyi bir değiş tokuş aracı olarak kullanabiliyoruz. Böyle davranırsam kabul edilmem, böyle giyinirsem beni sevmez gibi kültürel yapılarla karşılaşıyoruz. Bunları minimuma çekmek oldukça güç fakat bireyin kendini tanıması ve hayat yolundaki kendi sınırlarını bilip fark etmesi önemli bir kavrayış. Kendimizi güçlü ve özgüvenli hissetmek doğal sistemin bir parçası olduğumuz kabul etmek ve kendi düzenleyici sistemimizi oluşturmak ile mümkün. Dışımızdaki ve içerimizdeki sistemin dengesi burada çok önemli ….
Mutluluk bazen yavaşlayıp bakmayı bazen hızlıca kararlar alıp eyleme geçmeyi gerektiren bir süreç.“
